³ÉÈËÂÛ̳

Dei Tomos Gwilym Owen

Dw i’n siwr ein bod ni i gyd yn gwybod am Harri’r Wythfed a’i chwe gwraig, ond ar raglen Dei Tomos clywon ni hanes bonheddwr o ogledd Cymru, Edward Gruffydd, oedd fel Harri wedi priodi sawl gwaith, a hynny pan oedd Harri’n frenin. Un o Stad y Penrhyn ger Bangor oedd Edward a dyma i chi ran o sgwrs cafodd Dei amdano efo’r darlithydd Gwilym Owen o Brifysgol Bangor...

Bonheddwr - Genlteman

Mewn gwirionedd - In reality

Fawr hÅ·n - Hardly any older

Pwys mawr - Great pressure

Cyfoethocach - Richer

Cefnog - Well-off

Dylanwadu - To influence

Tystiolaeth - Evidence

Dychwelyd - To return

I’r neilltu - To one side

Dros Ginio Elfyn ac Alun

Doedd na ddim sôn bod Edward wedi cael yr un problemau cyfreithiol a gafodd Harri o ran priodi sawl gwaith – ond hanes ddiddorol ynde?
Dau frawd o fyd y gyfraith oedd gwesteion Dewi Llwyd ar Dros Ginio, y bargyfreithiwr a’r gwleidydd Elfyn Llwyd a’i frawd y plismon Alun Hughes. Roedd eu tad yn blismon, felly roedd y gyfraith yng ngwaed y ddau! Elfyn, y brawd mawr, sy’n siarad gynta ...

Cyfreithiol - Legal

Bargyfreithiwr - Barrister

Ddaru - Wnaeth

Ganwyd - Was born

Sicrhau - To ensure

Beti a’i Phobol

Hanes Elfyn Llwyd yn enwi ei frawd yn fan’na, ar raglen Dewi Llwyd

Yr artist Meirion Jones oedd gwestai Beti George ac yma mae’n sôn am dafodiaith Mwldan - ardal wledig ger Aberteifi. Mi wnaeth Meirion ymchwil MA ym Mhrifysgol Llambed, neu Llanbedr Pont Steffan, ar y dafodiaith. Oedd o’n gyfarwydd ag ardal a thafodiaith Mwldan cyn gwneud yr ymchwil? Dyma fo’n ateb cwestiwn Beti...

Tafodiaith - Dialect

Cyfarwydd â - Familiar with

Crwt - Bachgen

Mynychu - To attend

Crynhoi - To assemble

Ysgolhaig - Scholar

Cofnodi - To record

Danto - To lose heart

Ofergoeliaeth - Superstition

Talwrn – Pennill Mawl Y CWPS A’R FFOADURIAID

Golwg ar dafodiaith arbennig ardal Mwldan yn fan’na ar Beti a’i Phobol.
Cystadleuaeth rhwng timau o feirdd ydy’r Talwrn Radio Cymru. Dyma i chi un gerdd o gystadleuaeth yr wythnos diwetha rhwng tîm y ‘Cwps’, Aberystwyth a thîm y ‘Ffoaduriaid’ - er dw i ddim yn meddwl eu bod yn ffoaduriaid go iawn rhywsut! Sylwebwyr chwaraeon oedd testun y gerdd...

Cerdd - Poem

Ffoaduriaid - Refugees

Sylwebwyr chwaraeon - Sport commentators

Testun - Subject

Chwiban - Whistle

Cyffur - Drug

Dall - Blind

Gweiddi’n groch - Shouting loudly

Harten - Heart attack

Môr o ddagrau llaith - A sea of moist tears

Bore Cothi Y Gwcw

Wel am gerdd hyfryd ynde?
Dach chi wedi clywed y gog, neu’r gwcw eleni? Wel, os nad ydych chi, fydd na
ddim llawer o gyfle i’w chlywed eto gan fod y gwcw am ddechrau ar ei thaith yn ôl i Affrica cyn bo hir, fel buodd Daniel Jenkins-Jones o’r RSPB yn sôn wrth Shan Cothi

Marchogaeth - Horse riding

Yn fy unfan - Still

Arwydd - A sign

Ar fin - About to

Goroesi - To survive

Creaduriaid - Creatures

Eos - Nightingale

Gwenoliaid - Swallow

Diwylliant - Culture

Clychau’r Gog - Bluebells

Bore Cothi Dawnsio
...ac arhoswn ni efo Bore Coffi am y clip nesa – ond i fyd y bale awn ni y tro ‘ma.
Mae Luke Bafico (pron. Bahfeeko) o Gaerdydd yn ddawnsiwr proffesiynol ac mae o wrthi’n ymarfer ar gyfer fersiwn modern o’r bale The Nutcracker fydd yn teithio Cymru yn nes ymlaen yn y flwyddyn. Dyma Luke yn esbonio wrth Shan Cothi sut dechreuodd o ym myd y ddawns

Nes ymlaen - Later on
Tyfu lan - Tyfu fyny

Llai