Pan oeddwn yn ifanc a ffôl
Deng mlynedd yn ôl i heddiw roeddwn yn ffilmio Carys Pugh a Betty Bowen ar fws yr ymgyrch Na ar drothwy'r refferendwm datganoli. Rhiw gymysgedd digon rhyfedd oedd yr ymgyrch honno gyda'r Ceidwadwyr ac ambell i aelod seneddol Llafur yn llechu yn y cysgodion a dwy hen fenyw o'r Rhondda yn ffryntio'r cyfan. Hyd heddiw mae'n ryfeddodd i mi eu bod wedi dod mor agos at drechu'r cynllun.
Go brin y gall unrhyw un anghofio cyffro noson y cyfri, er ein bod yn gwybod erbyn hyn bod 'na elfen o lwyfannu yn y cyfan gyda chanlyniadau Gwynedd a Sir Gar yn cael eu dal nôl er mwyn ychwanegu at y ddrama
Beth bynnag am hynny, wrth edrych ymlaen at y posibilrwydd o drydydd refferendwm mae'n werth cofio pa mor ddiawledig o anodd y gallai hi fod i gefnogwyr datganoli yn enwedig os ydy Aelodau Seneddol Llafur yn ymgyrchu yn erbyn.
O fewn y cynulliad mae'r farn wedi hollti ynghylch pa mor ennilladwy fyddai'r bleidlais ond yn fy marn i mae 'na ambell i ffactor oedd yn bwysig yn 1979 a 1997 na fyddai'n berthnasol y tro nesaf. Yn y ddwy bleidlais ddiwethaf dadleuon mwyaf effeithiol yr ymgyrchoedd Na oedd cost cynulliad a gwrthwynebu creu rhagor o wleidyddion proffesiynol. Y tro nesaf mae'n annhebyg y byddai cynyddu'r pwerau'r cynulliad yn ychwanegu at y gost ac mae'r gwleidyddion eisoes yno. Gallai "Rhowch mwy o waith i'r diawled" fod yn slogan bur effeithiol i'r ymgyrch Ie!
Golygydd Materion Cymreig y ³ÉÈËÂÛ̳ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
SylwadauAnfon sylw
Mae cydraddoldeb â'r Alban yn rheswm arall dros ehangu pwerau'r Cynulliad - pam y dylem ni fod ar eu holau? Hefyd, os daw'n fater o rannu'r Deyrnas Unedig ar ddiwedd y dydd, dylem ni a'r Alban fod ar dir cyfartal i ddechrau, fel y byddwn yn gallu ymsefydlu'n wledydd annibynnol ar y cyd.