Esgyn yw nod ysgol
Dwi'n ymwybodol y gallai postio gormod ynghylch ffrae ysgolion Caerdydd fod yn ddiflas i'r rheiny sy ddim yn byw yn y brifddinas. Peidiwch a becso. Dydw i ddim yn bwriadu rhygnu ymlaen am unrhyw ysgol unigol, pwynt mwy cyffredinol sy gen i.
Mae'r Cyngor yng Nghaerdydd yn ceisio delio â dwy ffactor sef y nifer o lefydd gwag yn yr ysgolion Saesneg a'r ffrwydriaid yn y galw am addysg Gymraeg. Os ydy'r cynlluniau yn cael ei gwireddu fe fydd na oddeutu ugain o ysgolion cynradd a thair ysgol uwchradd Gymraeg yn y ddinas ymhen ychydig flynyddoedd. Y broblem yw na fydd hynny, hyd yn oed, yn ddigon i gwrdd â'r galw ac y bydd nifer o'r ysgolion hynny yn y llefydd anghywir.
Yr hyn sy'n gwneud pethau'n anodd i'r Cyngor yw nad yw hi'n gyfreithlon i ddefnyddio'r angen i ddiwallu'r galw am addysg Gymraeg fel rheswm dros gau ysgol Saesneg. Yn hytrach mae'n rhaid sicrhau/esgus bod ehangu'r ddarpariaeth Gymraeg a chrebachu'r ddarpariaeth Saesneg yn ddwy broses gyfan gwbwl ar wahân i'w gilydd.
Mae 'na anfanteision amlwg yn deillio o'r rheol honno. Un o rheiny yw bod ysgolion Cymraeg yn cael eu lleoli ar hap a damwain yn hytrach nac ar sail strategol. Mae lleoliadau'r Ysgolion Cymraeg yn dibynnu bron yn llwyr ar ba ysgolion Saesneg y mae'r cyngor wedi llwyddo eu cau yn hytrach nac yn y llefydd mwyaf addas a chymwys ar eu cyfer.
Am y rheswm hwnnw mae'r ddwy ysgol gynradd sy'n gwasanaethu talp helaeth o dde orllewin y ddinas, er enghraifft, o fewn ychydig strydoedd i'w gilydd ac am yr un rheswm mae'r ddwy Ysgol Uwchradd o fewn pum munud i'w gilydd.
Ymhen ychydig fe fydd y Llywodraeth yn cyhoeddi ei strategaeth ar gyfer addysg Gymraeg, cynllun a allai arwain at gynnydd sylweddol yn y ddarpariaeth. A fydd y strategaeth honno yn caniatáu i gynghorau lunio strategaethau ysgolion cynhwysfawr neu a fydd disgwyl i'r awdurdodau barhau a'r system ryfedd sy'n bodoli ar hyn o bryd?
Yn y cyfamser fe fyddwn yn datgelu manylion y cynllun ar gyfer Coleg Ffederal Cymraeg ar CF99 heno. Cofiwch wylio.
Golygydd Materion Cymreig y ³ÉÈËÂÛ̳ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
SylwadauAnfon sylw
Yn edrych ymlaen at y rhaglen heno. Er, efallai mai edrych ymlaen yw'r term anghywir.
Rwy'n hanner gobeithio clywed rhyw fath o esboniad ynglyn a beth yw Coleg Ffederal, a sut y bydd y fath beth o unrhyw ddefnydd i ddysg cyfrwng Cymraeg.