Iechyd Da!
Gan fod heddiw'n ddiwrnod rhyngwladol y llyfr dwi wedi bod yn crafu pen yn ceisio meddwl am bost sy'n ymylu ar fod yn berthnasol!
Dyw "Lady Gwen" ddim yn llyfr fel y cyfryw ond mae yn waith diddorol o ffuglen wyddonol- un o'r enghreifftiau cynnar o'r genre hwnnw. Cyhoeddwyd y stori fel cyfres yn y cylchgrawn "Cymru Fydd" yn anterth Oes Fictoria. Fel pob gwaith arall sy'n proffwydo'r dyfodol mae'n rhyfeddol o gywir am ambell i beth ac yn chwerthinllyd o anghywir am bethau eraill.
Propaganda dros ymreolaeth i Gymru yw'r stori. Prif Weinidog Cymru yw "Lady Gwen"- dipyn o broffwydoliaeth o gofio bod y stori wedi sgwennu chwarter canrif cyn i fenywod gael y bleidlais. Mae'n bosib hefyd bod yr awdur wedi cael breuddwyd rhyfedd yn cyfuno Dafydd Elis Thomas ac Elfyn Llwyd ac mai dyna oedd yr ysbrydoliaeth y tu ôl i "Viscount Llanuwchllyn", arweinydd yr wrthblaid!
Roedd yr awdur yn gwbwl anghywir wrth broffwydo mai gweithred gyntaf senedd y Gymru rydd fyddai gwahardd diodydd meddwol. Bysai neb yn y cynulliad yn cefnogi hynny ond mae'r gwaharddiad ar ysmygu wedi cael effaith digon tebyg ar rai o'n tafarndai. Heddiw cyhoeddodd y Democratiaid Rhyddfrydol ystadegau'n awgrymu bod 5% o dafarndai Cymru wedi cau yn ystod y deunaw mis diwethaf.
Mae'r Tywysog Siarl wedi lansio ynmgyrch "Make the Pub the Hub" i sicrhau dyfodol tafarndai gwledig trwy eu troi'n ganolfannau sy'n cynnig ystod eang o wasanaethau. Does dim byd o le ar hynny ond nid y tafarndai mewn pentrefi yw'r rhan fwyaf o'r rheiny sy wedi diflannu ond tafarndai lleol mewn ardaloedd trefol yn enwedig y rheiny sy'n rhy fach neu heb y cyfleusterau i gynnig gwasanaeth bwyd. Nid y gwaharddiad ar ysmygu sy'n llwyr neu hyd yn oed yn bennaf gyfrifol am eu tranc ond dyw e ddim wedi helpu.
Nid dadlau yn erbyn y gwaharddiad ydw i yn fan hyn ond datgan ambell i ffaith. Roedd aelodau'r cynulliad yn gwybod y byddai tafarndai yn cau yn sgil y gwaharddiad. Roedd hynny'n bris yr oedd yr aelodau yn fodlon ei dalu. Fe bleidleisiodd pob un o'r Democratiaid Rhyddfrydol o blaid y gwaharddiad. Rhagrith yw brefu nawr ynghylch canlyniad anorfod eu penderfyniad
Golygydd Materion Cymreig y ³ÉÈËÂÛ̳ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
