³ÉÈËÂÛ̳

Rwyf wedi bod yn ceisio ffeindio ffordd o gyhoeddi pytiau, manion ac ambell i ddarn o 'drifia' nad ydynt yn haeddu post llawn ers tro byd. Mae'r ateb yn ein llenyddiaeth. Pob yn dri!

Dyma gyfres achlysurol newydd felly "Trioedd Ynys Echni". Dewisais yr ynys honno, gyda llaw, gan ein bod yn ei gweld o ffenest ein swyddfa yn y Bae a chan fod ei hymwelwyr yn cychwyn eu taith o'r cei o flaen y Senedd.

Ar ddiwrnod cyntaf Ramadan dyma dair ffaith ddiddorol ynghylch Islam a Chymru.

1. 1839

Mae'r flwyddyn 1839 yn un bwysig o safbwynt hanes dwy wlad wahanol iawn i'w gilydd. Yma yng Nghymru agorodd Ardalydd Bute ei ddoc cyntaf yng Nghaerdydd ac yn Arabia meddiannwyd porthladd Aden gan Brydain.

Yn ddiweddarach roedd y ddau borthladd yma'n allweddol i'r system ymerodrol gyda llongau'n ail-lwytho glo Cymreig yn Aden cyn hwylio ymlaen i'r India neu'n bellach. Y cysylltiad hwn, mae'n debyg, wnaeth arwain at agor yr addoldy Mwslimaidd cyntaf ym Mhrydain yn Stryd Glynrhondda, Caerdydd yn 1860.

2. Dirgelwch Dirham Offa

Mae'r darn arian yma yn yr Amgueddfa Brydeinig. Arno mae enw'r Brenin Offa, y dyn wnaeth godi'r clawdd, ac o'i gwmpas mae'r gyffes ffydd Fwslimaidd. Cafodd ei fathu yn 782, canrif a hanner yn unig ar ôl marwolaeth y Proffwyd.

Canfuwyd y darn yn Rhufain. Yr mwyaf tebygol yw ei fod yn gopi o dirham Mwslimaidd ac yn rhan o anrheg yr oedd Offa wedi ei addo i'r pab. Beth bynnag yw'r gwir mae'r darn hwn yn ein hatgoffa nad rhywbeth newydd yw'r cysylltiad rhwng yr ynysoedd hyn a'r byd Islamaidd.

3. Ffeithiau

Yn ôl roedd 'na 21,739 o Fwslimiaid yn byw yng Nghymru yn y flwyddyn honno. Mae hynny'n cymharu â 2,087,242 o Gristnogion a 537,935 oedd yn ddigrefydd. Mae'r boblogaeth Fwslimaidd yn rhyw 1% o'r boblogaeth Gristnogol felly.Cofiwch hynny y tro nesaf y mae'r rhywun yn codi bwganod.

Mae'r ffigyrau hefyd yn awgrymu bod 'na elfen o or-ddweud gan y rheiny sy'n honni "nad yw Cymru bellach yn wlad Gristnogol" neu fod ein cymdeithas yn un "ôl-grefyddol".

Gyda llaw, does gen i ddim clem pam mae'r rhif tri mor bwysig yn y byd Celtaidd ond mae'n amlwg ei fod e. Yn y byd Islamaidd deg yw'r rhif hudolus ac arwyddocaol.

O holl deitlau yr Ymerawdwr Swleman II ( ac roedd ganddo ddwsinau) fy ffefryn yw "Perffeithydd y Rhif Perffaith". Mae'n atgoffa dyn o un o seremonïau'r orsedd. Dychmygwch "yn wyneb yr haul, yn llygaid goleuni, ym mherffeithrwydd y rhif perffaith..."

Dyn a ŵyr beth mae teitl Swleman i fod i olygu ond, iesgob, mae'n swnio'n dda! Bron mor crand a'i dwrban, mewn gwirionedd!

• Llyfrnodi gyda
• |
• |
• |
• |
• - Beth yw hwn?