³ÉÈËÂÛ̳

Rhodri Lewis o Ddyffryn Aeron
...yr yffarn, e.e "golwg yr yffarn" - edrych yn wael.
Thu Feb 5 17:22:12 2009

Robert Lewis gynt o Rhaeadr Gwy
Wnt-twrch daearSgythyn-haenan o eira
Sun Feb 1 13:59:23 2009

tecwyn owen dolgellau - gynt o Sir Fôn
Cymydog yn galw yng nghartre fy mhriod (Eurwen Glynaeron Talsarn)yn Nyffryn Aeron ac wrth iddo ymadael yn hwyr y nos yn edrych yn syn arnaf wrth imi ei ddanfon at y drws ac wrth ffarwelio yn dweud "Wel, hwre rwan". Yr oedd yn amlwg nad oedd yn gyfarwydd â'r modd yma o ffarwelio!Cofiaf hefyd fod perthynas o bell i'm priod wrth fy nhyfarch yn fuan iawn wedi i mi briodi ac yn dymuno'n dda imi gyda'r geiriau "Priodas dda ichi a llawer ohonyn nhw".!!
Sat Jan 24 12:33:33 2009

Glenys Morgan, Penrhyncoch
Tatw yn ardal TregaronTato yn ardal Llanbed12 milltir rhyngddynt !!
Wed Dec 24 11:26:02 2008

Brynach Parri, Tregynter, Brycheiniog
Cwro - gwneud, paratoi: cwro bwyd i rywun, cwro'r gwely
Fri Oct 31 16:16:10 2008

Brynach Parri, Tregynter, Brycheiniog
Sglemo: cath yn dwyn bwydo o'r ford - Odi'ch cath chi'n sglemo?Tolet - Dowlod/croglofftAshglod - sglodion prenBwrw slap - bwrw eirlaw/odlawLlywa - Ymagor, ionanMotriwilen - madfallMynaren - MaharenSgrin - ArchTraeth - pwll bas o ddwr ar ben mynyddStilen - clorianOci - dwr yfed, a llys enw dyn y llaethSenser - gold yr ydSgimbren -lle mae'r ieir yn clwydo dros nosCroes - llwybr tarw
Fri Oct 31 16:10:25 2008

Wyn Davies o Langynnwr, ger Caerfyrddin
Gair gan mam sy'n byw yn Nyffryn AeronClambar - "mae'n ormod o glambar" - sef yn rhy fawr.
Sun Jul 20 22:18:50 2008

Joyce Magor nawr o Lundain
Saeson yn aros dros nos yn ty fy ewyrth Alcwyn.Dim ond fe oedd yn y ty a dim rhyw lawer o siap arno.Rhoi cwpaned o de i'r ymwelwyr a anghofio y llwye a dweud" To turn your tea with"a rhoi strainer blawd i gael gwared ar y dail te. BillBailey oedd yr enw ar y rhain ar dop y cwpan.Roedd na ddyn yn byw yn y pentre or enw ac yr oedd ganddo globen o fwstash!
Tue Jul 1 09:43:41 2008

Gwyneth o Landysul
panso - cymeryd gofal i wneud rhywbeth
cleren/clatshen jub - pwdi
cwato - chwarae cuddio
cinabens - runner beans
bigitian - poeni yn ddi-ddiwedd
clwtyn llestri/llawr - cloth
aeth yn ei hyd
moyn - yn eisiau rhywbeth

Wed Apr 30 18:21:53 2008

G. Price o Lanwrtyd
"Hyd y twret" = llawn i'r top
"Hyd y styden" = wedi meddwi'n gaib

Mon Apr 28 16:30:24 2008

Gwyneth o Landysul
yn feddw shils
trontol - dolen cwpan neu jwg
lletwad - llwy i godi cawl
bracso - rhoi traed yn dwr y mor
Fri Apr 18 16:40:10 2008

Lynwen Roberts, Llangadfan
Ceth fech les yn y glew!!!
Tue Jan 29 10:38:57 2008

Beryl Davies, Llanddewi Brefi
'Roedd Tad-cu Cwrt-Y-Cadno yn saer coed ar ystâd Dolaucothi, a Syr Hills Lloyd Johnes yn gofyn iddo, "What happened to your hand William?" Gallwch ddychmygu beth oedd cyfieithiad tad-cu am CACHGU BWM (yn ôl ei gydweithwyr) pan atebodd - "A Boom S--t pricked me Sir!"
Wed Jan 16 01:35:38 2008

Delyth. Yn wreiddiol o Rhydlewis
Sdim ots - Dim bwys
Wed Aug 29 15:41:28 2007

Glenys Evans o Fydroilyn
Swch - y rhan o'r wyneb o gwmpas y ceg a'r gên. Byddai Mam wastad yn dweud "Sych dy swch!"
Mon Jun 25 14:22:41 2007

Aled jones o Benrhiw-Pâl
sgyrnigo - to winge
waildamsgen - i droedio ar rywbeth
tishal - i disian
chimo - 'chi'n gwybod'
clime - 'cleme', 'gwneud ystumiau'
mynd yn fagle i gyd - mynd a'i wynt yn ei ddwrn
yn feddw caib, yn dablen (c)hwil,yn gorlacs,yn shils,yn gaib, yn feddw dwll glatsh
rhywbeth 'clammy'
Tue Jun 19 17:13:25 2007

Catrin Jones o Bwlch Llan
Roedden ni fel teulu hefyd yn dweud matryd neu matri am newid cyn mynd i'r gwely!
Mon Apr 30 21:20:15 2007

Ffion o Lambed
Gair i fi wastad yn defnyddio yw "stecs" -as in "lib stecs" (yn wlyb stecs - soaking wet)!
Wed Dec 20 21:50:30 2006

Mererid Williams o Dalybont
Dwi a fy nheulu yn defnyddio'r gair "moyn" gan feddwl "eisiau", yn ogystal a "fetch". h.y "fi rili moyn y ffrog 'na".
Wed Dec 20 18:11:28 2006

Lowri Jones o Synod
'mynd yn i hyd' - rhywyn yn cwympo
'hyd y twret' - bod rhywbeth yn llawn i'r top
Tue Oct 31 16:23:33 2006

Natalie Moore o Lambed
Fi wastad yn dweud 'twmo' sy'n fyr am 'ti'n gwbod'! A hefyd 'Sai Mo' am 'Dw i ddim yn gwybod'!
Fri May 5 19:18:35 2006

John Davies, nawr o Gaerdydd
Ar Fynydd Bach, y gair am wasp yw piffgu
Thu Mar 23 17:03:55 2006

Dafydd Lewis, Aberystwyth
Dod yn wreiddiol o Ddyffryn Banw yn Sir Drefaldwyn. Ein gair ni am bet oedd baet. Hefyd roedd gennym air am fodryb nad yw wedi ei gynnwys yn rhestr y canolbarth sef 'Bodo' 'Ffebrins' wedyn oedd ein gair am Eirin Mair.
Thu Mar 23 16:52:10 2006

Elin yn wreiddiol o Geredigion
Matryd - newid i fynd i'r gwely, hynny yw newid i ddillad nos o ddillad dydd.
Oes unrhyw un arall yn defnyddio'r gair yma? Dw i ddim wedi clywed neb heblaw am fy nheulu yn ei ddefnyddio erioed!
Wed Aug 17 10:50:04 2005

Iwan Llywelyn o Aberaeron
Pipo glan - Glaw man
Thu Jul 14 14:32:12 2005

Yvonne o Geredigion
pipo yn y glass = edrych yn y drych;

tropas = huddygl ('soot' e.e yn y simdde)

Garmon Ceiro o Dole, Bowstreet
Harin = casau
Thu Mar 24 13:38:03 2005

Nia Evans o Geredigion
Panso – trio’n galed; Wheret/Hergwd/wad – ‘punch’; Crasfa/hemad – ffeit; Whilibowan – to dilly dally; Bigitan – poeni/bod yn boendod; Bigits – digs, fel yn ‘gad dy figits’; Garetshin/carotsen - moronen; Socsen –dau ystyr 1. hosan 2. punch fel yn ‘rhoi socsen i rywun’; Pinco – ymbincio/coluro; Clwtyn – cadach/lliain/‘cloth’ – clwtyn golchi llestri/clwtyn sychu llestri/clwtyn llawr; Macyn - hances; Iet – ‘gate’; Danto – cael llond bol/rhoi fyny; Wedi ‘laru – wedi cael llond bol; Byti/bythti – bron; Blino’n swps – blino’n lan/ wedi ymlâdd; Mwrc/Mycnabs; Dwyno – to dirty; Bracso – trio rhywfodd rhywfodd fel yn ‘bracso drwyddi’; Mentyg/mencyd – to borrow; Browlan – siarad/hel clecs; Browlan fel cawl pys/fel ffatri bupur - siarad yn ddi-stop; ³§¾±»åê³Ù – ychydig bach yn well na’i gilydd; Sarnu – dau ystyr 1. sbwylio rhywbeth fel yn ‘sarnu’r nosweth’ 2. bwrw rhywbeth drosodd fel yn ‘sarnu llaeth ar y carped’; Lapan – hel clecs; Moelyd – troi drosodd fel yn ‘moelyd y car’; Moelad - meddwad; Fel Crafu - poendod; Wap – yn y man - ‘fyddai ‘na wap’; Conan - cwyno; Conen – menyw sy’n cwyno’n gyson; Jibs/ Shapse – gwneud stumiau, yn enwedig plentyn bach; Drotshen – math o glawdd; Gwenwyno - cwyno; Gwenwn – hwyliau gwael fel yn ‘ma gwenwn ar rywun’; Gwenwnllyd – y stâd o fod â gwenwn; Gwenwngast – merch gwynfanllyd; Bibis - cwynfanllyd; Dwgyn/dwgyd – to steal; Fel rhaca - di ddal; Whitwhat – di ddal; Ca’ nos - gwely; Lletwad – ‘ladle’; ‘whys drabwd/’whys domen/’whys stecs – chwyslyd iawn.
Tue Feb 15 16:13:15 2005

Elin o ddyffryn Aeron
Garlibwns - 'cwmpo yn garlibwns' yw 'syrthio bendramwnwgl'; ffrwcs - e.e. mae lot o ffrwcs ar dy ddillad di (darnau o fflwff etc)
Thu Jan 27 16:56:07 2005

Gwyneth o Landysul
scrwb - pan fydd y cyhyrau yn dost ar ol gwneud rhywfaint o ymarfer corff
Tue Jan 25 13:07:57 2005

Wini Davies, Aberystwyth
de Meirionnydd: prifio am tyfu (mae'r cog bech wedi prifio'n ofnadwy).
Mon Jan 24 14:19:39 2005

E. Davies, Llanbedr Pont Steffan
³§·Éî³Ù²õ - losin Switsen - un losin
Fri Jan 21 15:46:49 2005

N. Jones
Ffardel - parsel bach o rhywbeth neis; Hen Sgrafell - menyw annifyr; Roedd e’n dipyn o shirobyn - tipyn o dderyn; Mynd i’r cyhudd - mynd i gysgod yr haul; Cusus - losin; Plentyn yn fubus - yn llefain o hyd; Llywethyr - darn o gorden i atal dafad rhag mynd yn rhy gloi oddi wrth yr oen; Trangwls - rhyw bethau sy’n hongian – yn cael ei ddefnyddio i ddisgrifio’r hyn sydd gan ddyn hefyd!; Dim llefeleth - dim syniad;
Thu Jan 20 12:01:04 2005

Wini Davies o Aberystwyth
Byddai nain (o Lanwrin ger Machynlleth) yn dweud macyn poced am hances boced a moyn am 'fetch'. Geirau dwi ddim wedi eu clywed ers blynyddoedd ydy bagio (sefyll ar rywbeth) a sbrogian ('rummage'). Dwi ddim yn gwybod ble clywais i'r geirau yna gyntaf gan fy mod wedi byw yn Llanfairfechan, Llanarmon (ger Pwllheli) a Harlech dros y blynyddoedd, cyn symud yma
Wed Jan 19 14:59:55 2005

Tom Thirgood o Dal y Bont ar Wysg
"Clwbin" - rhywun sy'n dwp
Wed Jan 19 14:13:47 2005

Eluned o Dregaron
Swigw - Menyw gas, Swclyn - Ebol, Clotchen - "turf", Fel heddi a fori - yn araf, Fel soga - fel "drip", Panni - Pan fydd dilledyn gwlân wedu mynd mas o shâp, Clemio - Eisiau bwyd yn ofnadwy.
Wed Nov 10 11:46:51 2004

Hal o Ledrod
wado-bwrw, clatsho-ymladd, cered-cerdded, syco-rhoi,
Fri Oct 22 14:50:22 2004

Rhian Jones o Dregaron
Cwato - cuddio. hongian, shilts, - feddw ofnadw. uffernol - ofnadwy
Sat Sep 4 15:31:03 2004

Meriel Ralphs o Benrhyn-coch
clipsen - bonclust whelpen- to whollop jibinc- menyw wedi gwisgo'n smart (female equivalent of a male dandy) harten-cael sioc Hoffem dynnu sylw at cinebens, sef 'kidney beans' neu 'broad beans' yn y Saesneg nid 'runner beans'
Wed Jun 23 16:40:11 2004

Ieuan Evans o Gwm Cou
Rydym ni fel teulu wastad wedi defnyddio'r gair 'shiffalaffs' am dato 'di ffrio (hynny yw. gweddillion cinio Dydd Sul i swper).
Fri Jun 18 15:31:48 2004