Bysus Bach y Wlad
Mae "The Great Outsider" yn cynnwys elfennau a gwybodaeth newydd ond yr hyn sy'n ddifyr yw darllen dadansoddiad un gwleidydd o gymhellion a thactegau gwleidydd arall. Fe fydd y rheiny sydd wedi darllen bywgraffiad Roy Jenkins o Winston Churchill yn gyfarwydd â pha mor ddifyr a dadlennol y mae llyfrau felly'n gallu bod.
Mae Roy Hattersley yn tynnu sylw yn ei lyfr at yr unig addurn oedd ar wal swyddfa Lloyd George yn Downing Street. Darn o frodwaith wedi ei fframio oedd hwnnw yn cynnwys adnod o lyfr Job; "Llwybr yw hwn nid adnabu aderyn ef ac ni chanfu llygad barcud ef".
Ac eithrio'r ffaith ei bod hi'n bosib mai o'r adnod hon y tarddodd yr ystrydeb "llygad barcud" mae'n un ddigon di nod. Go brin ei bod hi'n un o'r ffefrynnau wrth i blant yr Ysgol Sul godi ar eu traed i adrodd eu hadnodau - hyd yn oed yn nyddiau plentyndod Lloyd George!
Yn ol Roy Hattersley llwybr Job oedd llwybr Lloyd George. Mae hynny'n ffordd bert o ddweud bod yr hen foi yn gwybod yn iawn beth oedd e'n gwneud a beth oedd ei fwriadau. Roedd ei gefnogwyr a'i wrthwynebwyr fel ei gilydd ar y llaw arall, yn gorfod ceisio dyfalu beth yn union oedd yn mynd ymlaen a pha dric gwyrthiol fyddai'n ymddangos nesaf o lewys y dewin.
Does dim dirgelwch o gwbwl ynghylch pa lwybr y cymerodd aelodau Cymdeithas yr Iaith y dydd o'r blaen er mwyn cynnal protest yn erbyn torriadau yng nghyllid S4C. Yr M4 oedd y llwybr hwnnw, rwyn cymryd.
Mae 'na gwestiwn ar y llaw arall ynghylch pwy dalodd am y bws mothus ar gyfer y protestwyr. "Cefnogwr di-enw" oedd yn gyfrifol neu dyna ddywedodd un o'r trefnwyr wrth un o'r trwps. Fe fyddai'n ddiddorol gwybod pwy yn union oedd y cefnogwr hwnnw. Mae gen i un cwestiwn bach arall hefyd. Sut oedd y protestwyr wedi cael gwybod bod y cyfarfod rhwng S4C a'r DCMS wedi ei symud o bencadlys yr adran i'r senedd ar y funud olaf? Dim ond gofyn.
Golygydd Materion Cymreig y ³ÉÈËÂÛ̳ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
SylwadauAnfon sylw
Vaughan - mae Roy Hattersley yn rhoi sgwrs ar y llyfr yn y Llyfrgell Genedlaethol yn Aber ddydd Iau 23 Medi (gwnaeth llawer o'i waith ymchwil ar gyfer y llyfr yma). Bachwch le:
Gyda llaw mae John Graham Jones, Pennaeth yr Archif Wleidyddol Gymreig newydd gyhoeddi llyfr ar DLlG hefyd: 'Lloyd George and Welsh Liberalism':
... does dim dianc rhag Lloyd George!
Mae RH yn nodi ei ddyled i'r LlG yn y llyfr. Gellir clywed fy nghyfweliad ac RH yn fan hyn.
/iplayer/console/b00tnlnl/The_Sunday_Supplement_12_09_2010
Diolch ychwanegol i'r LlG am ddarparu'r unig le ar y we yr oeddwn yn gallu canfod Beibl William Morgan i sicrhau fy mod wedi cael yr adnod yn iawn!
"Mae RH yn nodi ei ddyled i'r LlG yn y llyfr."
Wel ydi siwr iawn meddyliais i nes sylwi nad Lloyd George oedd yr Ll G hwn.
Da Iawn!