Cur pen Carwyn
Mae 'na sawl rheswm mae'n sicr am ganlyniadau Etholiad yr Alban yn gynharach eleni. Dydw i ddim yn arbenigwyr ar y rhesymau y gwnaeth yr SNP mor dda a Llafur mor wael. Mae 'na ambell i gliw efallai ar safle "" gwefan a sefydlwyd gan yr aelod Seneddol Tom Watson i drafod dyfodol y blaid yn sgil trychineb mis Mai. Dyma i chi flas o'r drafodaeth o'r post diweddaraf gan Lafurwr amlwg.
"Obviously we presented the victory to them on a plate. We didn't take the election seriously; we had no proper policy platform of our own; some of our candidates could only be voted for by people who were completely ignorant of them personally; no-one had heard of our candidate for First Minister; and those who had didn't believe him to be up to the job."
Mae'n thema gyson ar "Labour Hame" mai Llafur gollodd yr etholiad yn hytrach nid yr SNP wnaeth ei hennill. Mae 'na hefyd gymariaethau cyson rhwng llwyddiant y Blaid yng Nghymru a'i methiant yn yr Alban. Cyn i aelodau Llafur Cymru frolio gormod am eu clyfrwch a'u trefniadaeth mae'n werth nodi bod gan Llafur yr Alban anfantais strwythurol enfawr yn yr etholiad o gymharu â Llafur Cymru - anfantais y mae'r blaid Gymreig ar fin ei hefelychu.
Ail gymal cyfansoddiad y blaid - y cymal sy'n dylunio trefniadaeth leol y blaid yw'r drwg yn y caws. Dyma mae'n ei ddweud.
The party shall be organised on the following basis:
(a) In every Westminster parliamentary constituency there shall be established a unit of the party, to be known as a 'constituency labour party' or 'CLP'
Does dim ffordd o gwmpas y peth. Heb newid y cyfansoddiad doedd dim modd i Lafur yr Alban lunio'i threfniadaeth ar sail etholaethau Holyrood. Rhaid oedd glynu at drefn lle'r oedd y pwyllgorau etholaeth yn seiliedig ar etholaethau San Steffan - er bod y rheiny yn hanesyddol y llawer llai cystadleuol na'r rhai Albanaidd.
Ymladdwyd yr etholiad felly ar sail trefniadaeth ad-hoc, dros dro. Dyna mae'r post uchod ar "Labour Hame" yn golygu wrth sôn am beidio cymryd yr etholiad o ddifri.
Doedd Llafur Cymru ddim yn wynebu'r un broblem eleni ond fe fydd hi y tro nesaf os daw'r newidiadau i ffiniau etholaethau San Steffan i rym ac oni cheir newid yn system etholiadol y Cynulliad neu gyfansoddiad y Blaid Lafur. Dyw naill na'r llall yn edrych yn debygol ar hyn o bryd.
Ydy hi'n bryd i Carwyn gael ei "Clause Two moment"?
Golygydd Materion Cymreig y ³ÉÈËÂÛ̳ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
