³ÉÈËÂÛ̳

Bydd y garddwr profiadol wedi cynllunio a pharatoi eisoes, a bellach yn hau a phlannu. Ond beth am y rhai ohonoch sydd erioed wedi rhoi eich dwylo yn y pridd? Wel, beth bynnag yw eich oed (a mae'r sawl sy'n llunio'r geiriau hyn wedi hen fynd heibio oed yr addewid!) nid yw byth yn rhy hwyr.

Yn ystod yr Ail Rhyfel Byd aeth pob math o fwydydd yn brin iawn ym Mhrydain. Cyn y rhyfel byddai 55 miliwn tunnell yn cael eu mewnforio o wledydd tramor. Disgynnodd hynny i lai na'r hanner wrth i longau tanfor yr Almaen suddo y llongau a'i cludai yma. Roedd gwir beryg y gallai poblogaeth yr ynysoedd hyn lwgu. Ac aeth y llywodraeth ati i lunio polisi anarferol iawn sef dogni pob eitem o fwyd yr oeddem yn ei fwyta. Ychydig iawn o fenyn a siwgwr a chig a hyd yn oed o lefrith y byddai pawb yn ei gael bob wythnos. Ac roedd pawb yn gwbwl gaeth i'r drefn honno. Wrth gwrs roedd ffrwythau o dramor fel yr oren a'r banana wedi diflannu yn llwyr o'r siopau. Pa ryfedd felly fod casglu aeron a mwyar o'r cloddiau yn yr hydref yn rywbeth y byddai pawb yn ei wneud?

Ond yn ogystal â'r dogni caeth lluniodd y llywodraeth bolisi arall cyfochrog. Slogan yr ymgyrch hon oedd 'Dig for Victory'. Roedd pawb i wneud ychydig o arddio a thyfu bwyd. Ac yn wir llwyddodd y polisi tu hwnt i bob disgwyl. Aeth y cynghorau lleol ati drwy'r wlad i ddefnyddio eu rhandiroedd a'u parciau a'u troi'n erddi cynhyrchiol. Trowyd borderi blodau yn lle i dyfu bresych! Ac roedd disgwyl i bawb wneud yr un peth yn y cartref. Palwyd tir pob lawnt a defnyddiwyd y buarth cefn. Anogwyd ni hyd yn oed i gadw mochyn neu afr, cwningen neu ddwy ac ychydig o ieir. Gallai'r cymdogion gynorthwyo gyda'r bwydo trwy estyn eu gwastraff a'u crafion. Dyna ail-gylchu o'r iawn rhyw ynte? Ac fe weithiodd y ddau gynllun yn rhyfeddol.

Ond beth sydd a wnelo hyn â ni heddiw? Wel, oni ddylai cyflwr ein economi byd-eang, ynghyd â goblygiadau brawychus y newid yn yr hinsawdd, ein sobri i gyd a pheri i ni ail-ystyried rhai agweddau ar ein ffordd o fyw? Onid oes modd i bawb ohonom wneud ychydig i leddfu'r sefyllfa? Rydym bellach wedi dygymod â'r drefn ail-gylchu; onid oes modd i ni ddod yr un mor gyfarwydd â'r egwyddor o dyfu ychydig o fwyd i ni'n hunain hefyd? Mae sôn am newid y pwyslais yn y gystadleuaeth a elwir 'Britain in Bloom'. Tybed ai cystadleuaeth i'r garddwyr mwyaf cynhyrchiol fydd honno eleni?